เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคซंเคกाเคฎेंเคเคฒ्เคธ (Computer Fundamentals)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคซंเคกाเคฎेंเคเคฒ्เคธ เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคฌुเคจिเคฏाเคฆी เคाเคจเคाเคฐी เคो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคเคฐเคคा เคนै। เคเคธ เคोเคฐ्เคธ เคฎें เคนเคฎ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชเคนเคฒुเคं เคो เคเคตเคฐ เคเคฐेंเคे, เคैเคธे เคि เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคชเคฐिเคญाเคทा, เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคธंเคฐเคเคจा, เคกेเคा เคเคฐ เคธूเคเคจा, เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคช्เคฐเคाเคฐ, เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ เคเคฐ เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ, เคเคฐ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคเคชเคฏोเค।
1. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เค्เคฏा เคนै? (What is a Computer?)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคเค เคเคฒेเค्เค्เคฐॉเคจिเค เคกिเคตाเคเคธ เคนै เคो เคกेเคा เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค เคเคฐเคคा เคนै। เคเคธเคा เคฎुเค्เคฏ เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคเคจเคชुเค เคกेเคा เคो เคช्เคฐोเคธेเคธ เคเคฐเคे เคเคชเคฏोเคเคเคฐ्เคคा เคो เคเคเคเคชुเค เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคจा เคนोเคคा เคนै। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคเค เคธ्เคตเคाเคฒिเคค เคกिเคตाเคเคธ เคนै เคो เคिเคธी เคตिเคถेเคท เคाเคฐ्เคฏ เคो เคฌिเคจा เคฎाเคจเคตीเคฏ เคนเคธ्เคคเค्เคทेเคช เคे เคเคฐเคคा เคนै। เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคฎुเค्เคฏ เคคเคค्เคต เคนोเคคे เคนैं:
- **เคเคจเคชुเค**: เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคो เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคฆिเค เคाเคคे เคนैं।
- **เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค**: เคเคจเคชुเค เคกेเคा เคो เคช्เคฐोเคธेเคธ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
- **เคเคเคเคชुเค**: เคช्เคฐोเคธेเคธ เคिเค เคเค เคกेเคा เคा เคชเคฐिเคฃाเคฎ।
- **เคธ्เคोเคฐेเค**: เคกेเคा เคो เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจा।
2. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคช्เคฐเคฎुเค เคเคเค (Components of a Computer)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคฎुเค्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคฆो เคญाเคों เคฎें เคฌंเคा เคนोเคคा เคนै:
#### A. **เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ (Hardware)**
เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ เคเคจ เคธเคญी เคญौเคคिเค เคเคชเคเคฐเคฃों เคा เคธเคฎूเคน เคนै เคिเคจเคा เคเคชเคฏोเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคाเคฐ्เคฏों เคो เคชूเคฐा เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै।
- **เคธीเคชीเคฏू (CPU)**: เคेंเคฆ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค เคฏूเคจिเค, เคिเคธे เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคा เคฆिเคฎाเค เคเคนा เคाเคคा เคนै।
- **เคฎेเคฎोเคฐी (Memory)**: เคกेเคा เคเคฐ เคจिเคฐ्เคฆेเคถों เคो เค เคธ्เคฅाเคฏी เคฏा เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคธ्เคोเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค।
- **เคเคจเคชुเค เคกिเคตाเคเคธ**: เคीเคฌोเคฐ्เคก, เคฎाเคเคธ, เคธ्เคैเคจเคฐ।
- **เคเคเคเคชुเค เคกिเคตाเคเคธ**: เคฎॉเคจीเคเคฐ, เคช्เคฐिंเคเคฐ, เคธ्เคชीเคเคฐ।
- **เคธ्เคोเคฐेเค เคกिเคตाเคเคธ**: เคนाเคฐ्เคก เคกिเคธ्เค, SSD, เคฏूเคเคธเคฌी เคก्เคฐाเคเคต, CD/DVD।
#### B. **เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ (Software)**
เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ เคो เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคตเคถ्เคฏเค เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ्เคธ เคा เคธेเค เคนोเคคा เคนै।
- **เคธिเคธ्เคเคฎ เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ**: เคเคชเคฐेเคिंเค เคธिเคธ्เคเคฎ (เคैเคธे Windows, Linux, macOS) เคเคฐ เคธिเคธ्เคเคฎ เคฏूเคिเคฒिเคीเค।
- **เคเคช्เคฒिเคेเคถเคจ เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ**: เคเคชเคฏोเคเคเคฐ्เคคा เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคे เค เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎ (เคैเคธे MS Office, Photoshop, VLC Media Player)।
- **เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ**: เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคญाเคทाเคं เคैเคธे C, C++, Java, Python, เคเคฆि เคे เคฒिเค เคूเคฒ्เคธ।
3. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी (How a Computer Works?)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคा เคाเคฎ เคฎुเค्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคคीเคจ เคช्เคฐเคฎुเค เคเคฐเคฃों เคฎें เคฌांเคा เคा เคธเคเคคा เคนै:
1. **เคเคจเคชुเค**: เคเคชเคฏोเคเคเคฐ्เคคा เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคกेเคा เคฏा เคเคฆेเคถ เคฆेเคจा (เคैเคธे เคीเคฌोเคฐ्เคก เคฏा เคฎाเคเคธ เคธे)।
2. **เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค**: CPU เคฆ्เคตाเคฐा เคเคธ เคกेเคा เคा เคช्เคฐोเคธेเคธ เคเคฐเคจा।
3. **เคเคเคเคชुเค**: เคช्เคฐोเคธेเคธ เคिเค เคเค เคกेเคा เคा เคชเคฐिเคฃाเคฎ (เคैเคธे เคธ्เค्เคฐीเคจ เคชเคฐ เคฆिเคเคจा, เคช्เคฐिंเคเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคเคเคเคชुเค เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคจा)।
4. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคถ्เคฐेเคฃिเคฏाँ (Categories of Computers)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถ्เคฐेเคฃिเคฏों เคฎें เคฌांเคा เคा เคธเคเคคा เคนै:
- **เคธुเคชเคฐเคंเคช्เคฏूเคเคฐ**: เค เคค्เคฏเคงिเค เคถเค्เคคिเคถाเคฒी เคंเคช्เคฏूเคเคฐ, เคो เคเคिเคฒ เคเคฃเคจाเคं เคे เคฒिเค เคเคชเคฏोเค เคนोเคคे เคนैं (เคैเคธे เคตैเค्เคाเคจिเค เคถोเคง)।
- **เคฎेเคจเคซ्เคฐेเคฎ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ**: เคฌเคก़े เคเคฐ เคถเค्เคคिเคถाเคฒी เคंเคช्เคฏूเคเคฐ, เคो เคฌเคก़े เคธंเคเค เคจों เคฎें เคกेเคा เคช्เคฐोเคธेเคธिंเค เคे เคฒिเค เคเคชเคฏोเค เคนोเคคे เคนैं।
- **เคฎिเคจीเคंเคช्เคฏूเคเคฐ**: เคฏเคน เคोเคे เคเคाเคฐ เคे เคนोเคคे เคนैं, เคฒेเคिเคจ เคถเค्เคคिเคถाเคฒी เคนोเคคे เคนैं, เคोเคे เคต्เคฏเคตเคธाเคฏों เคฎें เคเคชเคฏोเค เคिเค เคाเคคे เคนैं।
- **เคฎाเคเค्เคฐो เคंเคช्เคฏूเคเคฐ**: เคฏเคน เคเคฎ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคนोเคคे เคนैं เคिเคจ्เคนें เคเคฐ เคเคฐ เคाเคฐ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै (เคैเคธे เคกेเคธ्เคเคॉเคช, เคฒैเคชเคॉเคช, เคธ्เคฎाเคฐ्เคเคซोเคจ)।
5. เคเคชเคฐेเคिंเค เคธिเคธ्เคเคฎ (Operating System)
เคเคชเคฐेเคिंเค เคธिเคธ्เคเคฎ (OS) เคเค เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ เคนै เคो เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคธเคญी เคนाเคฐ्เคกเคตेเคฏเคฐ เคเคฐ เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ เคธंเคธाเคงเคจों เคो เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เคเคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคी เคाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी เคो เคธเคฐเคฒ เคฌเคจाเคคा เคนै। เคुเค เคช्เคฐเคฎुเค เคเคชเคฐेเคिंเค เคธिเคธ्เคเคฎ्เคธ เคนैं:
- **Windows** (Microsoft)
- **Linux** (Open Source)
- **macOS** (Apple)
- **Android** (Mobile OS)
6. เคกेเคा เคเคฐ เคธूเคเคจा (Data and Information)
- **เคกेเคा**: เคฏเคน เคเค्เคा เคเคฐ เค เคธंเคเค िเคค เคฐूเคช เคฎें เคนोเคคा เคนै, เคिเคธे เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคช्เคฐोเคธेเคธ เคเคฐเคคा เคนै।
- **เคธूเคเคจा**: เคเคฌ เคกेเคा เคो เคช्เคฐोเคธेเคธ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคตเคน เคเคชเคฏोเคเคเคฐ्เคคा เคे เคฒिเค เคธเคฎเคเคจे เคฏोเค्เคฏ เคนोเคคा เคนै, เคคो เคเคธे เคธूเคเคจा เคเคนा เคाเคคा เคนै।
7. เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค (Programming)
เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฆेเคจे เคी เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคนै। เคฏเคน เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเคทाเคं เคฎें เคिเคฏा เคाเคคा เคนै:
- **C**: เคฌेเคธिเค เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคญाเคทा।
- **C++**: เคเคฌ्เคेเค्เค-เคเคฐिเคंเคेเคก เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค।
- **Java**: เค्เคฐॉเคธ-เคช्เคฒेเคเคซॉเคฐ्เคฎ เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค เคे เคฒिเค।
- **Python**: เคธเคฐเคฒ เคเคฐ เคถเค्เคคिเคถाเคฒी เคญाเคทा, เคกेเคा เคธाเคंเคธ เคเคฐ เคตेเคฌ เคกेเคตेเคฒเคชเคฎेंเค เคฎें เคเคชเคฏोเค เคนोเคคी เคนै।
8. เคंเคเคฐเคจेเค เคเคฐ เคจेเคเคตเคฐ्เคिंเค (Internet and Networking)
เคंเคเคฐเคจेเค เคเค เค्เคฒोเคฌเคฒ เคจेเคเคตเคฐ्เค เคนै, เคो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคंเคช्เคฏूเคเคฐों เคो เคोเคก़เคคा เคนै। เคจेเคเคตเคฐ्เคिंเค เคा เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคเคชเคเคฐเคฃों เคो เคเคชเคธ เคฎें เคोเคก़เคจा เคนै เคคाเคि เคตे เคเค-เคฆूเคธเคฐे เคธे เคกेเคा เคธाเคा เคเคฐ เคธเคें।
- **เคंเคเคฐเคจेเค**: เคตेเคฌเคธाเคเคों, เคเคฎेเคฒ, เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा, เคเคฐ เค เคจ्เคฏ เคธेเคตाเคं เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคाเคจเคाเคฐी เคा เคเคฆाเคจ-เคช्เคฐเคฆाเคจ।
- **เคจेเคเคตเคฐ्เค**: เคฆो เคฏा เคฆो เคธे เค เคงिเค เคंเคช्เคฏूเคเคฐों เคा เคเค เคธเคฎूเคน เคो เคเคชเคธ เคฎें เคुเคก़े เคนोเคคे เคนैं। เคฏเคน LAN (Local Area Network) เคฏा WAN (Wide Area Network) เคนो เคธเคเคคा เคนै।
9. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคे เคเคชเคฏोเค (Uses of Computer)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคा เคเคชเคฏोเค เคเค เค्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคिเคฏा เคाเคคा เคนै, เคैเคธे:
- **เคถिเค्เคทा**: เคเคจเคฒाเคเคจ เค्เคฒाเคธेเคธ, เคฐिเคธเคฐ्เค, เคธ्เคเคกी เคฎเคेเคฐिเคฏเคฒ।
- **เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ**: เคฎेเคกिเคเคฒ เคกाเคा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ, เคฐोเคों เคी เคชเคนเคाเคจ, เคเคชเคाเคฐ।
- **เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ**: เค เคाเคंเคिंเค, เคเคจ्เคตेंเค्เคฐी เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ, เคฎाเคฐ्เคेเคिंเค।
- **เคฎเคจोเคฐंเคเคจ**: เคตीเคกिเคฏो เคेเคฎ, เคฎूเคตी เคฆेเคเคจा, เคธंเคीเคค เคธुเคจเคจा।
- **เคธंเคाเคฐ**: เคเคฎेเคฒ, เคैเค, เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा।
10. เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคธुเคฐเค्เคทा (Computer Security)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคो เคตाเคฏเคฐเคธ, เคฎाเคฒเคตेเคฏเคฐ เคเคฐ เค เคจ्เคฏ เคธुเคฐเค्เคทा เคเคคเคฐों เคธे เคฌเคाเคจे เคे เคฒिเค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธुเคฐเค्เคทा เคเคชाเคฏों เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนोเคคी เคนै। เคเคจ เคเคชाเคฏों เคฎें เคंเคीเคตाเคฏเคฐเคธ เคธॉเคซ़्เคเคตेเคฏเคฐ, เคซ़ाเคฏเคฐเคตॉเคฒ, เคชाเคธเคตเคฐ्เคก เคธुเคฐเค्เคทा, เคเคฐ เคกेเคा เคเคจ्เค्เคฐिเคช्เคถเคจ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं।
เคจिเคท्เคเคฐ्เคท (Conclusion)
เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคซंเคกाเคฎेंเคเคฒ्เคธ เคा เค्เคाเคจ เคเค เคฎเคเคฌूเคค เคเคงाเคฐ เคฌเคจाเคคा เคนै, เคो เคเคे เคเคฒเคเคฐ เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคตिเค्เคाเคจ, เคช्เคฐोเค्เคฐाเคฎिंเค, เคเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคคเคเคจीเคी เค्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคเคธ เคोเคฐ्เคธ เคो เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคธเคฎเคเคจे เคे เคฌाเคฆ, เคเคช เคंเคช्เคฏूเคเคฐ เคा เคช्เคฐเคญाเคตी เคขंเค เคธे เคเคชเคฏोเค เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं เคเคฐ เคเคธเคी เคाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी เคो เคญी เค เค्เคी เคคเคฐเคน เคธे เคธเคฎเค เคธเคเคคे เคนैं।
